Współpraca Uniwersytetu Szczecińskiego i Książnicy Pomorskiej
6 czerwca 2023 roku w Sali Flukowskiego w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie został podpisany list intencyjny dotyczący współpracy w obszarze upowszechnianie twórczości Joanny i Jana Kulmów.
List podpisali: Przemysław Wraga, Dyrektor Książnicy Pomorskiej i w imieniu prof. dr hab. Waldemara Tarczyńskiego Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego, dr hab. Kinga Flaga Gieruszyńska, prof. US, Prorektor ds. Organizacji, pomysłodawczyni utworzenia przy Uniwersytecie Szczecińskim Muzeum Joanny i Jana Kulmów.
Strony zważywszy na możliwość synergii wypływającej z celów określonych w statutach obu instytucji, tj. Statucie Uniwersytetu Szczecińskiego i Statucie Książnicy, a szczególnie ze względu na ich kulturową misję oraz stan zasobów Książnicy, związanych z osobami Joanny i Jana Kulmów, znajdujących się w Dziale Zbiorów Specjalnych Książnicy, oraz zbiorów zgromadzonych w Sali Joanny i Jana Kulmów Uczelni, pragną podjąć merytoryczną współpracę przy tworzeniu i późniejszym funkcjonowaniu uczelnianego Muzeum Joanny i Jana Kulmów, instytucji ważnej na mapie Szczecina, Pomorza Zachodniego, ale i całego kraju oraz zainicjować kooperację mającą na celu upowszechnianie twórczości Joanny i Jana Kulmów.
Planowane są:
- wspólne upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki i kultury, w tym przez gromadzenie i udostępnianie zbiorów muzealnych, archiwalnych, bibliotecznych i informacyjnych;
- współtworzenie warunków do wszechstronnego rozwoju studentów i doktorantów, poprzez organizację wykładów, odczytów oraz innych wydarzeń służących potrzebom nauki i kultury;
- podejmowanie wspólnych działań promocyjnych, popularyzacyjnych i wystawienniczych;
- wspólne planowanie i przygotowywanie wystaw stałych i czasowych;
- korzystanie z zasobów obu kolekcji, wypożyczanie względnie oddawanie w depozyt poszczególnych obiektów lub ich kopii (np. rękopisy, maszynopisy, korespondencja itp.)
- współorganizowanie sympozjów i konferencji naukowych i popularyzatorskich.
Kulmowie: Joanna (1928-2018) – aktorka, reżyserka, poetka, doktor honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego i honorowa obywatelka miasta Szczecina; Jan (1924-2019) – pianista, filozof, reżyser, żołnierz AK zagościli w podgoleniowskich Strumianach jesienią 1961 roku. Opuszczając je w roku 1996 roku, pozostawili w Szczecinie wiele cennych pamiątek. Większość z nich znalazła się w Sali Strumiańskiej w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego przy ul. Tarczyńskiego 1. Pierwsza transza darów nastąpiła w 2002 roku, druga – w roku 2018, po śmierci Joanny Kulmowej.
W zbiorach uniwersyteckich znajdują się obrazy: Jerzego Dudu-Gracza, Nikifora Krynickiego, Bronisława Linkego; Konrada Nałęckiego, Marcina Stańca, Jan Kulmy, Stefana Kulmy; Romana Cieślewicza, Marii Ekier, Krystyny Sienkiewicz, Wojciecha Zielińskiego, Anny Januszewskiej; liczne legitymacje, dyplomy, nagrody, statuetki, pamiątki osobiste oraz elementy wyposażenia domu w Stumianach i mieszkania w Warszawie (kinkiety, lampy, sekretarzyk, ława, lampa stojąca. (www.muzeumkulmow.usz.edu.pl)
Osobny zbiór stanowi podarowany przez Joannę i Jana Kulmów Bibliotece Głównej US księgozbiór, liczący 480 egzemplarzy.
Joanna Kulmowa dokonała donacji na rzecz Książnicy Pomorskiej w latach dziewięć-dziesiątych XX wieku (1992, 1994, 1997, 1998), ale różnej wielkości (np. dar z 1998 to obecnie 17 jednostek, a ten z 1992 to tylko jeden wolumin).
Biblioteka zakupiła też od autorki część zbiorów w latach osiemdziesiątych i dziewięć dziesiątych (1985, 1990, 1996). Całość to 40 jednostek, w tym dary lub zakupy od osób innych (np. fotografie Marka Biczyka itp.). Trzon materiałów to dokumenty pozyskane od Kulmowej.
W roku 2015 Aniela Książek-Szczepanikowa podarowała Książnicy Pomorskiej korespondencję Joanny i Jana Kulmów (dwie jednostki), a w 2018 zakupiono listy Joanny Kulmowej do Haliny Lizińczyk (dwie jednostki). Dwa lata później zakupiono od Elżbiety Nowak materiały, z których wydzielono 46 jednostek.
Zbiory to przede wszystkim maszynopisy Kulmowej z jej poprawkami, ale także rękopisy, fotografie, papiery osobiste (jedna teczka związana z przynależnością do Związku Literatów Polskich, kalendarze osobiste), makieta tomiku poetyckiego wykonana w Oddziale Poligrafii Książnicy Pomorskiej, rysunki. Są to więc zbiory piśmiennicze i ikonograficzne. Zawierają twórczość Kulmowej (autobiografia, bibliografia twórczości, adresowniki, kalendarze osobiste, drobne notatki, korespondencja, dramaty sceniczne, słuchowiska, wiersze, opowiadania, teksty piosenek, fotografie, drobne rysunki autorki i ilustracje dzieci zainspirowanych twórczością poetki, druki o tematyce religijnej, podziemne druki okolicznościowe, wycinki prasowe).
Osobami odpowiedzialnymi za koordynację wspólnych działań są:
- ze strony Uczelni – Elżbieta Nowak, pełnomocniczka rektora ds. organizacji Muzeum Joanny i Jana Kulmów przy Uniwersytecie Szczecińskim;
- ze strony Książnicy – Aleksandra Skiba, pracownik Sekcji Rękopisów, Działu Zbiorów Specjalnych Książnicy Pomorskiej w Szczecinie.
Foto. M. Maciejewska, Książnica Pomorska
Zapraszamy do obejrzenia relacji z wydarzenia zrealizowanej przez UNIWizje Telewizję Uniwersytetu Szczecińskiego: